Öğrencilerin yıllık akademik başarısını gösteren karneler Cuma günü alınacak. Bir yılın bitimiyle öğrencilerle birlikte ebeveynler de karne heyecanı yaşıyor. Peki ya karne sonuçları sürpriz mi olacak? Ebeveynlerin iyi karne-kötü karne tutumları nasıl olmalıdır? Konu ile ilgili VM Medical Park Kocaeli Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Ece Çalışkan, ebeveynleri bilgilendiriyor!
Çocuk ve gençlere karne tepkisi verilirken ebeveynlerin çok dikkatli olması gerekir. Yılsonu gelen karnenin nasıl olduğu kadar nasıl değerlendirildiği de çok önemlidir. Hem öğrenciler hem ebeveynler için iyi ya da kötü karne o yılki akademik başarının bir geri bildirimidir. Karnedeki notlar okul başarısızlığı ya da başarısının göstergesi değil, çocuğun psikososyal gelişimine, yeteneklerine, sorumluluklarına ve çalışma performansına göre gelen karne sonucu, bireysel değil bir bütünün göstergesidir. Karne gününde çocukların elde ettiği sonuçlar esasında ebeveynin yılsonunda neler yaptığının da bir geri bildirimidir. Bu nedenle ebeveynler karne günü karne sonucuna aşırı tepki vermekten kaçınmalıdırlar. Zayıf notlar nedeniyle olumsuz eleştiriler; ‘senden bir şey olmaz’ ve benzeri cümleler, çocuğun yetersizlik duygularını pekiştirip özgüven sorunlarına yol açarken, yüksek notlar sonucunda verilecek ‘benim zeki çocuğum her şeyi yapar’ gibi aşırı övgü içerir tepkiler de başarı ve sorumluluk algılarını etkileyebilir.
KARNE ÇOCUKLA BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMELİDİR
Öğrencilerin o dönemki akademik başarısını gösteren karneler sadece onların değil ebeveynlerin de aldığı bir karnedir. Çocuğun yıl boyunca çalışma ve ders performansının yazılı belgesi olan karne sonuçlarına göre alınan geri bildirimler bir fırsat olarak değerlendirilmeli, gelecek karneler için çocuklara yol gösterilebilmesine yarayacak göstergeler olarak değerlendirilmelidir.
Her ne kadar karneyi çocuk alsa da ebeveynlerin ve öğretmenlerin de çocuğun karnesinin ne durumda olduğundan sorumlu olduğu aşikardır. Bu nedenle alınan karnenin sonucu bireyselleştirilmemeli ve karne sonucuna etkili olan gerek çevresel gerek çocuğun içinde bulunduğu ruhsal durum dikkate alınarak çok iyi değerlendirilmelidir. Bu yıl alınacak karne o yılki akademik performansı gösterirken bir gelecek akademik yol çizimi için önemli olduğu unutulmamalıdır. Geçilen bir yılda bu sonuçlar için nasıl emek verildi, nasıl çalışma düzeni sağlandı, ebeveynin bu süreçte rolü neydi bunların hepsinin değerlendirilmesi akademik yolculukta önemli olacaktır. Bu noktada öncelikle, kötü karnede çocukla birlikte gelecek yıl hangi önlemlerin alınması gerektiği planlanmalı, çocuğa gelecek yıl başarılı olmak için neler yapması gerektiği sorularak geribildirim alınarak çocuğun çözüm yolları bulması sağlanmalıdır.
Bu geribildirim alınırken çocuğa ebeveynin bu planlamaya katkısını isteyip istemediği de sorulmalıdır. Çocuğun ebeveynden destek talep etmesi için ebeveyn bu sürece katkımız olabilir mi diye sorması ya da çocuğa bu sürece katkı gösterilebileceği ebeveyn tarafından hissettirilmelidir. Ebeveynin kötü karne sonuçlarına odaklanıp çocuğa ceza vermeyi düşünmekten ziyade çocuğun bu yılki başarısızlığında kendi payına düşen sorumluluğu üstlenmesi ve bu sonucu hatalarını görebilme ve çözüm yolları üretebilmek için bir fırsat olarak değerlendirmesi izlenebilecek en doğru yol olacaktır.
Her çocuğun özel olduğu, tüm çocukların en az bir alanda kendilerini gösterebilecekleri güçlü bir yöne sahip olduğu unutulmamalı, çocuğun hangi güçlü becerilere sahip olduğu keşfedilmeye çalışılmalıdır.
Kötü karne nedeniyle aşırı eleştiri, ruh sağlığını ve çocuğun gelecekteki başarısını etkileyecek, aşırı olumsuz eleştiriler karşısında çocuk, sahip olduğu güçlü yönleri keşfedemeyecektir.
Yine tepkilerin ve ödüllerin dengeli olarak sağlanmasının önemi unutulmamalıdır.
ÖDÜL KONUSUNDA ACELE ETMEYİN!
İyi karnesi olan çocuk da hemen ödüllere ve hediyelere boğulmamalıdır. Gelen başarının nasıl geldiği bu yolda hangi faktörlerin etkili olduğunu ebeveyn çocukla konuşmalı ve bu güçlü yönlerin akademik yolculukta nasıl korunacağı ve beslenebileceği tartışılmalıdır. Tabi iyi karnesi olan çocuğun hediye veya ödül beklentisi olacaktır. Bu noktada, bu hediyelerde de aşırıya kaçılmaması önemli olacaktır. Bu başarının takdir edilmesi için maddi değeri yüksek olmayan hediyeler alınarak veya aile ile birlikte aktivite planlanıp ödüllendirme yapılarak motive edilmesi önemlidir.
Yapılan ortak değerlendirmeye göre çocuğun ve ailenin beklentilerine uyumlu bir sonuç gelmediyse bu sonucu oluşturan bütün nedenler gözden geçirilmeli, akademik yolculukta birlikte yeni önlemler alınmalıdır. Tüm bu hususlara dikkat ettiğiniz ve bu noktada elinizden geleni yaptığınız halde sonuç alamadığınızı düşünüyorsanız, sonuç ve beklentiler arasındaki fark çok fazlaysa ve karne size bir sürprizse bir uzmandan yardım almanız önemli olacaktır. Zira her çocuk farklı özelliklere sahiptir ve bu nedenle çocuğun karakteri, çevresel koşulları, psikolojik durumu ve yaşanan duruma göre özel olarak çözüme gidilmesi gerekliliği önemle göz önünde bulundurulmalıdır.
