Geçtiğimiz hafta sonu Kocaeli’de çok önemli bir sempozyum vardı.
“Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu” Kocaeli ilim ve kültür insanlarına unutulmaz günler yaşattı. Öyle ki bu kadar ilginç konu ve bilim adamını bir arada görmek Kocaeli adına büyük bir lütuftu.
Açıkçası beni en çok şaşırtan konuşma, Cezayir Üniversitesi Türkoloji Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Chakip Benafri adlı ilim adamının konuşmasıydı. Cezayir’de Osmanlıdan kalma “Ganimet Defterini Arayış Macerası” adlı bildirisini gerçekten de ağzımız açık dinledik.
Prof. Dr. Chakip Benafri, “ Biz uzun yıllar maalesef Osmanlı’ya Fransız gözüyle bakmış, düne ve Osmanlının mirasına Fransız kalmışız, şimdilerde ise bizler üniversitede yanlışlarımızı tashih ediyoruz” derken içindeki yaralarını da dile getiriyordu aslında.
Peki, bu “Ganimet Taksim Defteri” neydi ve ne anlama geliyordu?
Fetih sonrası Cezayir’e dönen gemilerdeki mal varlığı, öyle bir şekilde bölüşülüyor ki en tepeden en alt katmana kadar hemen herkes istifade ediyor, böylece adil bir paylaşım gerçekleşiyordu.
Mesela 1830 yılında Fransız işgali sırasında Fransız Albert Devalf, 72 sayfalık bir Ganimet Defterini tercüme edip yayınlar. Bu eserde Osmanlı’da ganimetlerin nasıl dağıtıldığı, kimler arasında paylaşıldığı, kayıt altına alınmaktadır.
Mesela;
Ganimetin yarısı, gemi sahibine, geminin personeline, ganimet bekçisine, gardiyana, tellala, aktarıcılara, tartıcılara, çavuşlara, Yahudi çavuşlara, demirleme tayfalarına ve hamallara pay edilirdi.
Dolayısıyla ganimetin yarısı da devlete bırakılırdı.
Ve bütün bu çalışmalar tek tek, kuruşuna kadar kayıt altına alınırdı.
Cezayir Milli Arşivlerinde 1516-1830 dönemlerine ait belgelerin okunmaya muhtaç olduğunu ne yazık ki ülkede bunları okuyacak üç beş kişi dışında hiç kimsenin Osmanlı Türkçesini bilmediğini anlatan Prof Benafri; son olarak Cezayir Üniversitesinde Türkoloji Kürsüsünün kurulduğunu, halen üç yüz öğrencinin öğrenim gördüğünü ve bu öğrencilerin yakın zamanda bu belgeleri okuyacak duruma geleceğini sözlerine ekliyor.
Akademik unvanı Türkolog olan bendeniz de bu ilginç bildiri üzerine Prof. Dr. Chakip Benafri ile sempozyum sonrası tanışıyorum. Çok güler yüzlü, Türkçeyi çok güzel ve temiz konuşuyor. Bendenizi Cezayir Üniversitesine davet ediyor. Yolunuz düşerse her zaman beklerim diyor, tıpkı bir Türk gibi.
Belki de daha doğrusu bir Osmanlı gibi!
Kocaeli neresi, Cezayir neresi diye soruyorum kendime.
Bu bilgi şöleni, Türk Denizcilik Tarihinin önemli isimlerinden Kara Mürsel Alp gibi bir ismin üzerine bina edilmiş. Kocaeli’yi Akçakoca Bey’den, Kara Mürsel Alp’dan emanet aldığımızı bir kez daha hatırlıyoruz.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığının bu yıl ikincisini düzenlediği Kocaeli Tarihi Sempozyumuna ülkenin birçok üniversitesinden ciddi bir katılım gerçekleşti. Birbirinden değerli bilim adamlarının sunduğu bildiriler ilgiyle izlendi.
Bu şehirde tam altı yıldır bir şeyler değişti. Kendisi asla tevazusundan öne çıkmaz ve hatta memurlarıyla sahadan ayrılmaz lakin yakından biliyorum ki kendileri bu şehre geldiklerinde, şehirde kültür ve sanat namına yaprak kımıldamıyordu. Sonra adeta sihirli bir şeyler oldu ve Kocaeli Kültür ve sanatta Türkiye çıtasını zorlamaya ve neredeyse İstanbul ile yarışmaya başladı.
Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı Dr. Ali Yeşildal, ülkemizde sayısı çok az olan “Kültür Yöneticisi” adını verdiğimiz yetişmiş önemli aydınlarımızdan birisi. Bazan diyorum keşke uzun, upuzun yıllar Ertuğrul Günay gibi bir adam yerine Ali Yeşildal yönetseydi Kültür Bakanlığını.
Kültür Bakanlığında ve ülkede kültür ve sanat şimdi bambaşka bir yerdeydi emin olun!
Mübalağa etmiyorum!
Zira Kocaeli, yedi sekiz yıl önce çok şöhretli bir yazar gelse salonun sadece en ön sırası dolabilen bir şehirdi. Utanırdım her defasında. Oysa şimdilerde şehir neredeyse sanayi ile kültür arasında kaldı demek mümkün hale geldi. Ali Yeşildal gibi kültür adamları her belediyeye lazım. Darısı onların başına diyelim ve bizlere bu güzel bilgi şölenini sunan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne teşekkür edelim.
Meryem Aybike Sinan-Haber7
meryemaybike@gmail.com
Twetter: @aybikesinan
